รวบวิธีป้องกันฟันผุในเด็ก จากกุมารแพทย์ด้านทันตกรรมเด็ก

     เนื่องจากเด็กเล็ก ๆ นั้นอาหารหลักคือนม และนมแม่จะเป็นนมที่มีประโยชน์มากที่สุดในการเลี้ยงดูทารก เมื่อจำเป็นต้องใช้นมขวดร่วมด้วย ควรให้เด็กรับประทานนมให้เป็นและเป็นเวลา หลังให้เด็กรับประทานนมควรจะจิบน้ำตามเล็กน้อยทุกครั้ง เพื่อชำระคราบนมที่ค้างอยู่ออก 

ข้อแนะนำเบื้องต้นดูแลลูกให้ห่างไกลจากฟันผุ

• ควรใช้ผ้าชุบน้ำสะอาดเช็ดสันเหงือก ลิ้น กระพุ้งแก้ม และฟันร่วมกันการแปรงฟันให้สะอาดหลังอาหารทุกครั้ง ตรงนี้ขอเน้นว่าทุกอย่างที่จะนำเข้าปากเด็กต้องสะอาดจริง ๆ มิเช่นนั้น เด็กจะเกิดท้องเสียได้ โดยแพทย์แนะนำ
• ฝึกให้เด็กเลิกดูดนมมื้อดึกอย่างเป็นขั้นเป็นตอนตั้งแต่อายุประมาณ 7-8 เดือน เพื่อให้พร้อมจะเลิกนมขวดเปลี่ยนมาดื่มนมจากแก้วหรือดูดหลอดได้ เพื่อป้องกันการเกิดฟันผุจากการให้นมขวดไม่ถูกวิธี 

การเคลือบฟลูออไรด์ การเคลือบร่องฟัน

     นอกจากการดูแลสุขภาพช่องปากเด็กให้สะอาด แล้วเราจะแนะนำให้ผู้ปกครองเช็ดและแปรงฟันให้เด็กด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ 1,000 ppm ขนาดยาสีฟันใช้ตามปริมาณที่เหมาะสมในแต่ละวัย

• เมื่อเด็กอายุประมาณ 6 เดือน - 1 ปี หรือเมื่อเริ่มมีฟันน้ำนมขึ้น คุณพ่อคุณแม่ควรพาเด็กมาพบทันตแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพฟันและเคลือบฟลูออไรด์เพื่อป้องกันฟันผุเป็นประจำ ปีละอย่างน้อย 2 ครั้ง
• การเคลือบฟลูออไรด์ที่ทันตแพทย์เคลือบ จากการศึกษาเผยว่ามีผลป้องกันฟันผุในด้านผิวเรียบของตัวฟันมากกว่าด้านการบดเคี้ยวที่มีหลุมและร่องลึก ดังนั้นในฟันกรามแท้ที่มีด้านบดเคี้ยวเป็นพื้นผิวขรุขระ เป็นหลุมและร่องลึก มักจะเป็นบริเวณที่ผุง่าย เนื่องจากการตกค้างของเศษอาหารและคราบจุลินทรีย์ ขณะเดียวกันขนแปรงสีฟันมีขนาดใหญ่กว่า ไม่สามารถแทรกเข้าไปทำความสะอาดได้ จึงมักเกิดฟันผุบริเวณนี้ ดังนั้นในฟันกรามแท้ที่มีหลุมและร่องลึกนั้น
• แนะนำให้เคลือบหลุมร่องฟันเพื่อป้องกันการผุด้านบดเคี้ยว การเคลือบหลุมร่องฟัน คือ การใช้สารคล้ายพลาสติกมาผลึกปิดหลุมร่องฟันบริเวณนี้ตั้งแต่ฟันขึ้นใหม่ๆ ทำให้ผิวด้านบดเคี้ยวนั้นเรียบช่วยไม่ให้เศษอาหารติด แปรงฟันทำความสะอาดง่าย ซึ่งเป็นการป้องกันฟันผุด้านบดเคี้ยวได้

ช่วงอายุที่เหมาะสมในการทำเคลือบหลุมร่องฟัน (Sealant)

• เด็กอายุ 6-7 ปี ระยะที่ฟันกรามแท้ขึ้นซี่แรก
• เด็กอายุ 11-13 ปี ระยะที่ฟันกรามน้อยและฟันกรามแท้ซี่ที่สองขึ้น

ผู้ปกครอง ดูแลเอาใจใส่เพื่อสุขภาพช่องปากของลูกที่สะอาดปราศจากฟันผุและ มีผลไปถึงสุขภาพกายและ จิตใจที่ดี

Q : ลูกอายุ 8 เดือน ขณะนี้มีฟันขึ้น 4 ซี่ แล้วควรใช้แปรงสีฟันได้หรือยังควรให้ฟลูออไรด์ตามที่โฆษณาไหม ?

A : คุณแม่สามารถใช้แปรงสีฟันขนาดเล็กและมีขนแปรงที่อ่อนนุ่มที่ทำขึ้นมาสำหรับเด็กอ่อนโดยเฉพาะ แปรงเบาๆ ให้ลูกโดยใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ในปริมาณแตะเน้นฟิล์มบางๆเมื่อแปรงเสร็จให้ใช้ผ้าเช็ดฟลูออไรด์และยาสีฟันออกควรแปรงด้วยความนุ่มนวล

Q : ลูกอายุ 3 ปี มีฟันขึ้นครบ 20 ซี่ ควรแปรงฟันอย่างไร?

A : ผู้ปกครองควรเลือกแปรงขนาดยาวประมาณ 2-3 ซี่ฟันเด็ก แปรงฟันเบาๆ ตามขวางด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ บีบยาสีฟันปริมาณตามด้านกว้างของแปรงสีฟัน

Q : ลูกมีแต่ฟันหน้า 8 ซี่ พออาหารเข้าปากจะกลืน ไม่เคี้ยว มีปัญหาหรือไม่ จะแก้ไขอย่างไร ? 

A : เรื่องฟันขึ้นอยู่กับอายุของลูก เป็นเรื่องที่คุณแม่ถามกันมามากเนื่องจากกังวลกลัวว่าลูกจะไม่มีฟัน หรือเห็นเด็กอื่นมีฟันขึ้นแล้ว แต่ลูกของเรายังไม่ขึ้น คิดว่าจะผิดปกติอะไรหรือเปล่า ความจริงแล้วในเด็กแต่ละคนอัตราการขึ้นของฟันอาจเร็วหรือช้ากว่าค่าเฉลี่ยได้แตกต่างกัน เด็กบางคนขึ้นเร็ว บางคนขึ้นช้า แต่ไม่นานเกินรอก็จะขึ้นมาแน่ๆ ครับขออย่าให้คุณแม่วิตกกังวลไปเลยปัญหาของคุณแม่ท่านนี้ลูกไม่เคี้ยวอาหาร เนื่องจากเด็กมีแต่ฟันหน้าเพียง 8 ซี่ ฟันกรามใหญ่ด้านหลังยังไม่ขึ้น เด็กก็อาจจะเคี้ยวอาหารไม่ถนัด ช่วงนี้ให้คุณแม่ให้อาหารอ่อนบดละเอียดแก่ลูกไปก่อน รอจนฟันกรามน้ำนมด้านหลังเริ่มขึ้นก็อาจบดแบบหยาบๆให้ลูกลองทานอีกทีดีกว่าครับ 

 

Q : ลูกอายุ 13 เดือน มีฟันบน 2 ฟันล่าง 1 ผิดปกติหรือเปล่า ? 

A : ไม่ผิดปกติหรอกครับ เด็กบางคนฟันขึ้นเร็ว บางคนขึ้นช้า บางคนช้ามากๆ คุณแม่อย่าวิตกกังวลไปเลยหากลูกพัฒนาการด้านอื่นปกติดี ก็ไม่น่ามีปัญหาอะไรครับ

 

Q : ลูกอายุ 9 เดือน ฟันยังไม่ขึ้น ให้ทานอาหารบดละเอียด เนื่องจากเห็นว่าลูกยังไม่มีฟัน ขอความคิดเห็นด้วยครับ ? 

A : ลูกยังไม่มีฟันที่จะใช้บดเคี้ยวอาหารอย่างมีประสิทธิภาพก็ให้ทานอาหารอ่อน บดละเอียดไปจะดีกว่าครับ รอให้ฟันขึ้นเมื่อไหร่ค่อยบดหยาบๆ ให้ลูกทาน ลูกจะมีความสุขมากกว่าครับ 

 

Q : ลูกอายุ 4 ขวบ มีฟันผุ ไปหาคุณหมอบอกว่าต้องถอนออกมีผลเสียหรือไม่ ?

A : ผลเสียมีแน่นอนครับ แต่ขึ้นอยู่กับว่าฟันซี่ไหน หากจำเป็นต้องถอนจริงๆ ก็ต้องถอนออก แต่ต้องมีการวางแผนรักษาต่อไป เช่น อาจใส่เครื่องมือกั้นที่ว่างในขากรรไกรเอาไว้ เพื่อป้องกันฟันข้างเคียงล้มเข้าสู่ช่องว่าง เป็นผลให้ฟันแท้ที่อยู่ด้านล่างขึ้นบิดเกหรือขึ้นไม่ได้

Q : ลูกอายุ 4 ขวบควรฝึกการกินอย่างไร? เพื่อไม่ให้ฟันผุ ?

A : เด็กควรกินให้เป็นมื้อ ไม่กินจุบจิบตามใจตัวเอง ใน 1 วันควรประมาณ 5 มื้อ ได้แก่ อาหารมื้อหลัก มื้อเช้า มื้อกลางวัน มื้อเย็น และมีอาหารว่างได้ 2 มื้อ การกินจุบจิบทำให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดฟันผุ หากเด็กมีมีนิสัยการกินจุบจิบเด็กมักจะมีฟันแท้ผุ ผู้ปกครองจึงควรฝึกนิสัยการกินให้ถูกวิธีตั้งแต่เด็ก

ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม: แผนกทันตกรรม ทันตกรรมทั่วไป ทันตกรรมเด็ก l โรงพยาบาลรามคำแหง

แก้ไข

18/5/2566