โรคทอนซิลอักเสบ โรคเกี่ยวกับคอที่ต้องคอยดูแลและใส่ใจ

     ทอนซิลอักเสบ (Tonsillitis) เป็นภาวะอักเสบจากการติดเชื้อบริเวณต่อมทอนซิลคู่ข้างซ้ายและขวาในลำคอ ซึ่งมีหน้าที่สำคัญคอยปกป้องร่างกายจากเชื้อโรคที่ผ่านเข้าลำคอหรือทางการหายใจ แต่บางทีต่อมทอนซิลนี้ก็ติดเชื้อเสียเอง โดยอาจแสดงอาการบวมแดง เจ็บคอ กลืนลำบาก มีไข้ เสียงเปลี่ยนและมีกลิ่นปาก

อาการต่อมทอนซิลอักเสบ

เราสามารถสังเกตอาการหรือสัญญาณเตือนของโรคต่อมทอนซิลอักเสบ ได้ดังนี้

• ต่อมทอนซิลบวมแดง กดแล้วเจ็บ
• กลืนอาหารลำบาก เจ็บคอเวลากลืน
• ปวดศีรษะ
• มีไข้ หนาวสั่น
• เสียงแหบหรือเสียงเปลี่ยน เนื่องมาจากภาวะต่อมทอนซิลโต
• มีกลิ่นปาก
• คลำได้ต่อมน้ำเหลืองที่คอบวม โต กดเจ็บได้
• ปวดร้าวที่หู
• อาจมีอาการอาเจียนหลังรับประทานอาหาร

สาเหตุของทอนซิลอักเสบ

     การติดเชื้อที่ต่อมทอนซิลเกิดจากไวรัสหรือแบคทีเรียที่ผ่านเข้าทางปาก โดยต่อมทอนซิลจะช่วยป้องกันการติดเชื้อด้วยการผลิตเซลล์เม็ดเลือดขาวออกมาต่อสู้กับเชื้อโรค และเนื่องจากเป็นภูมิคุ้มกันด่านแรก ต่อมทอนซิลจึงเป็นอวัยวะที่เสี่ยงต่อการอักเสบและติดเชื้อได้เช่นกัน

การดูแลตนเองเมื่อเป็นต่อมทอนซิลอักเสบ

• พักผ่อนให้เพียงพอ
• ดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อให้คอชุ่มชื้น
• รับประทานอาหารอ่อน ๆ เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม และดื่มเครื่องดื่มที่ช่วยให้สบายคอ เช่น น้ำอุ่น ชาที่ปราศจากคาเฟอีน น้ำอุ่นผสมน้ำผึ้ง หรือไอศกรีมแท่ง
• กลั้วปากด้วยน้ำเกลือ สามารถทำได้เองที่บ้าน ใช้เกลือ 1 ช้อนชาผสมน้ำเปล่าประมาณ 250 มิลลิลิตร กลั้วลำคอแล้วบ้วนทิ้ง จะช่วยให้บรรเทาอาการเจ็บคอลงได้
• รักษาความชุ่มชื้นของบ้าน หลีกเลี่ยงอากาศแห้งเนื่องจากจะส่งผลให้ระคายเคืองที่คอและเจ็บคอยิ่งขึ้น 
• เด็กที่อายุมากกว่า 4 ปีขึ้นไปอาจอมยาอมเพื่อบรรเทาอาการระคายคอ
• หลีกเลี่ยงสารที่ก่อความระคายเคืองที่คอ เช่น ควันบุหรี่ และผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดทั้งหลาย

การรักษาต่อมทอนซิลอักเสบ

แพทย์จะตรวจวินิจฉัยและรักษาภาวะต่อมทอนซิลอักเสบตามอาการ หากมีอาการอักเสบไม่มาก เจ็บคอเล็กน้อย ไม่มีไข้ อาจไม่จำเป็นต้องใช้ยา ในผู้ป่วยที่มีอาการมาก แพทย์จะวินิจฉัยให้รักษาโดยการใช้ยาปฏิชีวนะ

1.  การรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ

     เช่น การให้ยาบรรเทาอาการเจ็บคอ ยาลดน้ำมูก หรือลดไข้ ให้ยาแก้อักเสบเพื่อกำจัดเชื้อซึ่งเป็นสาเหตุ ถ้าการอักเสบนั้นเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งโดยส่วนใหญ่ผู้ป่วยโรคต่อมทอนซิลอักเสบ จะมีอาการดีขึ้นในช่วง 3-7 วันหลังเข้ารับการรักษา

2.  การรักษาด้วยการผ่าตัด

     กรณีที่การรักษาด้วยยาปฏิชีวนะไม่ได้ผล เกิดภาวะแทรกซ้อนมีภาวะต่อมทอนซิลอักเสบเรื้อรัง อาจต้องรักษาโดยการผ่าตัด ตัดต่อมทอนซิล ซึ่งรักษาได้ด้วยการผ่าตัดเพื่อให้อาการต่อมทอนซิลอักเสบเรื้อรังหายเป็นปกติได้

หากพบว่าใน 1 ปีมีอาการทอนซิลอักเสบมากกว่า 7 ครั้ง ควรพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุ และรักษาอย่างถูกต้องเพราะต่อมทอนซิลที่เกิดการอักเสบ จะส่งผลต่อคุณภาพชีวิต หรืออาจส่งผลให้เกิดโรคร้ายแรงได้