วิธีเตรียมความพร้อมก่อนจะตั้งครรภ์เพื่อสุขภาพครรภ์ที่แข็งแรง

 

 

หมอสูติแนะ...วิธีเตรียมความพร้อมก่อนจะตั้งครรภ์

เพื่อสุขภาพครรภ์ที่แข็งแรง

 

 

พญ. ธิตินันท์ ตัณสถิตย์

สูติ-นรีเวช สาขาเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์

 

 

สำรวจสุขภาพร่างกายก่อนการตั้งครรภ์

     เราจะดูที่ดัชนีมวลกายเป็นหลัก โดยไม่ได้เน้นว่าน้ำหนักเท่าไหร่ เพราะส่วนสูงของแต่ละคนต่างกัน โดยดัชนีมวลกายหรือ  Body Mass Index (BMI) ที่ปกติ คือ 18.5-24.9 kg/^m2 (น้ำหนักเป็นกิโลกรัมหารด้วยส่วนสูงเป็นเมตร ยกกำลัง 2) จากการศึกษาพบว่าดัชนีมวลกายที่น้อยเกินไปมีความสัมพันธ์กับทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยการคลอดก่อนกำหนด ดัชนีมวลกายที่มากเกินไปมีความสัมพันธ์กับเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ครรภ์เป็นพิษ และการคลอดยาก เป็นต้น

 

 

 

แพทย์แนะ : ควรควบคุมโรคประจำตัวให้ดี

โรคประจำตัวบางอย่างควรควบคุมโรคให้ดี เพื่อไม่ให้โรคกำเริบขณะตั้งครรภ์ ซึ่งจะทำให้ผลลัพธ์ของการคลอดดีขึ้น เช่น

 

• ถ้าเป็นโรคเบาหวานอยู่ การตั้งครรภ์และควบคุมน้ำตาลในกระแสเลือดก็ทำได้ไม่ดีและมีโอกาสเสี่ยงต่อการแท้งง่าย ช่วง 3 เดือนแรก ทารกอาจพิการแต่กำเนิดได้ เช่น กระดูกไขสันหลังไม่ปิด หัวใจผิดปกติ เป็นต้น
• ถ้าเป็นโรคที่ต้องทานยาละลายลิ่มเลือด ผู้ป่วยควรระมัดระวังยาบางอย่างที่ทำให้ทารกมีความผิดปกติได้ หนึ่งในนั้นอาจเป็นโรคภูมิต้านทานต่อตนเอง เช่น โรคพุ่มพวงหรือ Systermic lupus erythematous

 

 

---

หากควบคุมโรคได้ดีอย่างน้อย 6 เดือนก่อนการตั้งครรภ์ โอกาสกำเริบของโรคก็จะน้อยลง หากเป็นโรคหัวใจก็ควรเข้ารับการผ่าตัดรักษาก่อนการตั้งครรภ์ บางครั้งการตั้งครรภ์ที่ไม่ได้วางแผนและมีโรคหัวใจขั้นรุนแรง หรือเป็นมะเร็งระยะท้ายก็อาจจำเป็นต้องยุติการตั้งครรภ์เพื่อรักษาชีวิตและสุขภาพของมารดาไว้

---

 

 

อาชีพก็มีส่วนที่ควรหลีกเลี่ยงตลอดการตั้งครรภ์

     อาชีพบางอย่างมีผลต่อทารกในครรภ์ เช่น คนทำสวนที่ฉีดยาฆ่าแมลงเป็นประจำ พนักงานที่ทำงานเกี่ยวกับสารเคมี หรือเกี่ยวกับสารรังสี ก็อาจทำให้ทารกในครรภ์มีความผิดปกติแต่กำเนิดได้ จึงควรหลีกเลี่ยงเมื่อวางแผนจะตั้งครรภ์

 

 

หลีกเลี่ยงยาบางชนิด

     การเสพยาเสพติดยาบางอย่างก็มีผลทำให้ทารกผิดปกติได้ หรือการสูบบุหรี่ไม่ว่าจะเป็นการสูบเองหรือคนใกล้เคียงสูบ ก็ควรที่จะเลิกหรือเลี่ยงการรับควันบุหรี่ก่อนการตั้งครรภ์ จะช่วยให้การตั้งครรภ์ไม่ยาก เพราะในบุหรี่มีสารนิโคติน และคาร์บอนมอนอกไซด์ ทำให้เกิดผลเสียต่อทารกในครรภ์ การดื่มแอลกอฮอล์ไม่ว่าจะปริมาณมากน้อยแค่ไหนก็ตามก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เด็กมีพัฒนาการช้าได้

 

---

คนที่ทานยารักษาสิวอยู่หรือทายารักษาสิวที่มีส่วนผสมของวิตามินเอ (Isotretinoin) อยู่ก็ควรหยุดยาอย่างน้อย 3 เดือนก่อนการตั้งครรภ์ นอกจากนี้ควรหลีกเลี่ยงยาที่ใช้ปรับรอบประจำเดือน เช่น ยาสตรี ว่านชักมดลูก เนื่องจากมีความสัมพันธ์ที่ทำให้ทารกในครรภ์ผิดปกติได้

---

 

 

 

 

การวางแผนทางการเงินและการดำเนินชีวิต

     ให้คุยกับสามีอย่างจริงจังเรื่องการวางแผนที่จะมีลูก เพื่อเตรียมวางแผนทางการเงินค่าฝากครรภ์ ค่าคลอด และค่าเลี้ยงดูบุตร ในตอนที่ไม่สามารถไปทำงานได้ในช่วงแรกๆ ที่คอลด บางครั้งการมีลูกเมื่อไม่พร้อมและสามีไม่พร้อมก็เป็นสาเหตุที่ทำให้หลายๆ คู่แยกทางจากกัน แม่ลูกอ่อนจำเป็นต้องเป็นแม่เลี้ยงเดี่ยวสร้างความเครียดและภาระให้กับตัวเองและการดำเนินชีวิต ปัญหานี้ที่ทำให้บางคนตัดสินใจยุติการตั้งครรภ์อันเนื่องจากใช้จ่ายในการดูแล และการสูญเสียรายได้จากงานประจำที่ทำอยู่เนื่องจากต้องออกจากงานมาเลี้ยงบุตร

 

การเตรียมตัวก่อนการตั้งครรภ์

1.  การรับประทานอาหาร

     การรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่และการเสริมวิตามินกรดโฟลิกวันละ 400 มิลลิกรัมสามารถช่วยป้องกันความผิดปกติเรื่องกระดูกไขสันหลังของทารกได้ หากไม่ชอบทานเนื้อสัตว์ ทารกก็อาจเสี่ยงเป็นโรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กได้ หรือคนที่ไม่ชอบทานอาหารทะเลก็ควรเสริมเกลือไอโอดีนป้องกันการขาดด้วย

 

2.  การตรวจสุขภาพก่อนการตั้งครรภ์

     ผู้ที่เข้ารับการตรวจสามารถปรึกษาสูตินรีแพทย์เพื่อเตรียมความพร้อมก่อนการตั้งครรภ์ได้ ซึ่งครอบคลุมทั้งการตรวจมะเร็งปากมดลูก การเจาะเลือดเพื่อดูว่ามีภาวะโลหิตจางแอบแฝงหรือไม่ เนื่องจากเป็นโรคทางพันธุกรรมที่พบได้บ่อยถึงร้อยละ 30 ในประเทศไทย นอกจากนี้ยังมีการตรวจโรคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ ซึ่งสามารถส่งผ่านรกไปยังทารกในครรภ์ได้  ควรปรึกษาแพทย์หากท่านมีประวัติการคลอดที่ไม่ดีมาก่อน เช่น แท้งซ้ำซาก คลอดก่อนกำหนดหรือทารกเสียชีวิตในครรภ์เพื่อหาสาเหตุเพิ่มเติมก่อนการตั้งครรภ์

 

3.  การออกกำลังกาย

     เริ่มต้นด้วยการออกกำลังกายเบา ๆ เพื่อเตรียมความพร้อมที่จะตั้งครรภ์ เช่น การเดิน วิ่ง (ที่ไม่หนักจนเกินไปแบบมาราธอน) ปั่นจักรยาน แอโรบิค หรือแม้แต่การเล่นโยคะก็ช่วยให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงร่างกายได้สะดวก เพื่อให้ร่างกายพร้อมรับน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นในระหว่างตั้งครรภ์

 

4.  การฉีดวัคซีน

     วัคซีนที่ควรได้รับก่อนการตั้งครรภ์ ได้แก่ วัคซีนป้องกันหัดเยอรมัน วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบี ทั้งนี้ควรปรึกษาแพทย์ว่าภูมิต้านทานของร่างกายยังมีอยู่หรือไม่ นอกจากนี้ควรฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่และบาดทะยักเป็นระยะด้วย

 

---

การเตรียมความพร้องก่อนการตั้งครรภ์จำเป็นเรื่องสำคัญ เพราะเมื่อคุณแม่สุขภาพดีก็ทำให้การตั้งครรภ์เป็นเรื่องง่ายยิ่งขึ้น

---

 

แก้ไขล่าสุด 17/07/63