คำแนะนำการปฏิบัติตัวหลังผ่าตัดตา

คำแนะนำการปฏิบัติตัวหลังผ่าตัดตา

การปฏิบัติตัวหลังผ่าตัดตาเมื่อกลับบ้าน

• ให้ญาติหรือผู้ดูแลเช็ดตาข้างที่ผ่าตัดวันละ 1 ครั้ง ตอนเช้าตามวิธีการเช็ดตา ขณะที่เช็ดตาไม่ควรมีการกวาดบ้านหรือเปิดพัดลมเพราะฝุ่นละอองหรือเชื้อโรคอาจเข้าตาได้
• ให้ญาติหรือผู้ดูแลหยอดตาให้ตามเวลาที่ระบุในฉลากยา
• ขณะอาบน้ำให้ระวังไม่ให้น้ำเปียกตา ห้ามเอาน้ำราดศีรษะให้อาบน้ำตั้งแต่ส่วนคอลงไป งดว่ายน้ำเป็นเวลา 2-4 สัปดาห์หลังผ่าตัด
• ไม่ให้เอาน้ำล้างหน้า ให้ใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำบิดหมาดๆ เช็ดทำความสะอาดใบหน้าเบาๆ เป็นเวลา 2-4 สัปดาห์ หลังผ่าตัด
• เมื่อกลับบ้านไปให้สระผมได้ แต่ห้ามสระผมเอง ต้องนอนให้ผู้อื่นสระให้ ต้องระวังไม่ให้น้ำเข้าตา และสระเบาๆ ไม่ให้กระเทือนตามากเป็นเวลา 2-4 สัปดาห์ หลังผ่าตัด
• ให้ครอบฝาครอบตา โดยเฉพาะเวลากลางคืน เพื่อป้องกันอุบัติเหตุที่ตา หรือเผลอขยี้ตา
• ระมัดระวังไม่ให้ฝุ่นละอองเข้าตา ห้ามขยี้ตาหรือใช้ผ้าทุกชนิดเช็ดตา เพื่อป้องกันแผลแยกและติดเชื้อที่ตา
• แปรงฟันได้ ระวังไม่ให้คลื่นไส้ อาเจียน
• ไม่ควรทำงานหนักและยกของหนัก หรือออกกำลังกายที่ออกแรงมากๆ เป็นเวลา 1 เดือน
• รับประทานอาหารได้ตามปกติ ยกเว้น อาหารแข็ง เหนียว เคี้ยวยาก เช่น เนื้อแห้ง และอาหารที่มีเครื่องเทศรสจัดเพราะจะทำให้จามหรือไอได้ ห้ามไอหรือจามแรงๆ (ถ้าจำเป็นต้องพยายามไม่ปล่อยเต็มที่เพราะจะทำให้เกิดแผลแยกหรือความดันตาอาจสูงขึ้นได้) 
• มาตรวจตามแพทย์นัดทุกครั้งตามใบนัด เพื่อตรวจดูแผลผ่าตัดและตรวจดูว่ามีอาการผิดปกติในตาหรือไม่ 
• ถ้ามีอาการผิดปกติ เช่น ปวดตามาก  รับประทานยาแก้ปวดแล้วยังไม่หาย ตาแดงมากขึ้น ตามัวลงกว่าเดิมหรือมีไข้ อาเจียน มีขี้ตามาก ควรรีบพบแพทย์ทันที

 เครื่องใช้ (ที่ทางโรงพยาบาลจัดให้) 

• น้ำยาเช็ดตา 1 ขวด
• สำลีสะอาด
• ฝาครอบตาและผ้าปิด
• พลาสเตอร์
• ยาหยอดตา

สิ่งที่ต้องเตรียมเพิ่มเติม

• ผ้าสะอาดเตรียมไว้สำหรับเช็ดมือ
• ภาชนะหรือถุงพลาสติกสำหรับทิ้งสำลีที่ใช้แล้ว

วิธีการเช็ดตา 

• เตรียมเครื่องใช้ดังกล่าวให้ครบถ้วนและยกมาวางใกล้ๆตัวผู้ป่วย ตัดพลาสเตอร์เตรียมไว้
• จัดท่าให้ผู้ป่วยนอนหงายราบ เอาผ้าปิดตาเก่าทิ้ง (ถ้ามี) และนำฝาครอบตาอันเดิมไปทำความสะอาดตามวิธีการทำความสะอาด
• ผู้ที่ทำการเช็ดตา ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่และน้ำสะอาดเช็ดมือให้แห้งด้วยผ้าสะอาดที่เตรียมไว้
• หยิบสำลีประมาณ 4 ก้อน วางในอุ้งมือเทน้ำยาลงบนสำลีให้หมาดๆ
  • หยิบลำลีก้อนที่ 1 บีบให้เป็นก้อนแบนๆ บอกให้ผู้ป่วยหลับตาแล้วเช็ดหนังตาบนเบาๆ จากหัวตาไปหางตา
  • หยิบลำลีก้อนที่ 2 บีบให้เป็นก้อนแบนๆ เช็ดชอบตาล่างขณะหลับตา แล้วดูว่าสะอาดหรือยัง
  • หยิบลำลีก้อนที่ 3 เช็ดบริเวณมุมหัวตาให้สะอาดจากหัวคิ้วลงข้างสันจมูก (ดังรูป)
  • สำลีก้อนที่ 4 ใช้สำหรับหลังหยอดตาแล้ว ซับยาที่ล้นตาออกมาขณะเช็ดตาไม่ให้เช็ดย้อนไปมา ถ้ามียาหยอดให้หยอดตาก่อนปิดตา ตามวิธีการหยอดตา

• ให้ผู้ป่วยหลับตาแล้วเอาผ้าปิดตา ปิดบนตาของผู้ป่วยและปิดฝาครอบตา

หมายเหตุ : 4.1-4.2 หากไม่สะอาดให้เช็ดซ้ำอีกครั้ง

วิธีการหยอดตาและป้ายตา 

• ล้างมือให้สะอาด แล้วเช็ดให้แห้งด้วยผ้าสะอาด
• ให้ผู้ป่วยนั่งแหงนหน้าขึ้นหรือนอนหงายราบ 
• ใช้นิ้วนางวางบนโหนกแก้มแล้วดึงหนังตาล่างลงมาให้ผู้ป่วยเหลือบตาขึ้นบนแล้วหยอดตาลงกระพุ้งตาล่างไม่ให้โดนตาดำและระวังให้ปลายหลอดอยู่ห่างจากลูกตาประมาณ 1 นิ้ว อย่าให้ปลายหลอดทิ่มตา
• ให้ผู้ป่วยหลับตาเบาๆ ไม่ให้บีบตาแรง แล้วใช้สำลีซับน้ำยาที่ล้นออกมา 
• ถ้าจำเป็นใช้ยา 2 ชนิด ในเวลาเดียวกัน ควรเว้นระยะเวลาการหยอดตาให้ห่างกันประมาณ 5-10 นาที ป้องกันยาอาจไปทำลายฤทธิ์กันเองและล้นตาออกมา
• ในกรณีที่ใช้ยาหยอดตาและยาป้ายตาในเวลาเดียวกันให้ใช้ยาหยอดตาก่อนแล้วเว้นช่วงไว้ประมาณ 5-10 นาที จึงตามด้วยยาป้ายตา
• การป้ายตาโดยดึงหนังตาล่างลง บีบยาลงกระพุ้งตาจากด้านหัวตาไปหางตาประมาณครึ่งเซนติเมตร ระวังไม่ให้ปลายหลอดยาถูกตา แล้วให้ผู้ป่วยหลับตา
• ยาหยอดตาชนิดน้ำยาแขวนตะกอน (ชนิดขุ่น) ซึ่งเห็นเป็นสีขาวควรเขย่าทุกครั้งก่อนหยอดตา 

วิธีทำความสะอาดฝาครอบตา ควรทำความสะอาดทุกวัน 

• นำฝาครอบตาที่แกะออกมาล้างทำความสะอาดด้วยน้ำสบู่หรือผงซักฟอก
• ล้างด้วยน้ำสะอาดทิ้งไว้ให้แห้งและเก็บไว้ในภาชนะ ที่สะอาดเตรียมไว้สำหรับเช็ดตาในวันถัดไป