คลายข้อสงสัยเรื่องวัคซีนโควิด-19

คลายข้อสงสัยเรื่องวัคซีนโควิด-19

ชนิดของวัคซีน COVID-19 มีทั้งหมด 4 กลุ่ม ได้แก่

• วัคซีนชนิดเชื้อตาย (Inactivated virus) เช่น Sinovac, Sinopharm
• วัคชีนชนิดไวรัสเวคเตอร์ ซึ่งเป็นไวรัสที่ยังมีชีวิตแต่ไม่สามารถแบ่งตัวได้ (Non-replicating viral vector) เช่น AstraZeneca, Johnson & Johnson, Gamaleya (Sputnik)
• วัคซีนชนิด mRNA เช่น Pfizer, Moderna
• วัคซีนชนิดส่วนประกอบของโปรตีน (Protein-based vaccine) เช่น Novavax

ทำไมถึงควรเข้ารับวัคซีนโควิด-19 ?

     ขณะนี้ทั่วโลกได้มีการเข้ารับวัคซีนโควิด-19 รวมทั้งประเทศไทย โดยมีเป้าหมายหลักคือการลดความเจ็บป่วย การเข้ารักษาในโรงพยาบาล การเสียชีวิตและการแพร่เชื้อ ตลอดจนให้วัคซีนเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันป้องกันการติดเชื้อเพิ่มในอนาคต เพราะเมื่อไม่ป่วยหรือป่วยแต่ไม่มีอาการ การแพร่เชื้อก็จะน้อยลง

     การให้วัคซีนโควิด-19 ได้รับการยืนยันแล้วว่าช่วยสร้างภูมิคุ้มกันโรคโควิด-19 ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เมื่อวัคซีนโควิด-19 เข้าสู่ร่างกายจะไปกระตุ้นระบบการสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย ทำให้ร่างกายรู้จักเชื้อโควิด-19 เมื่อเชื้อเข้าสู่ร่างกายเม็ดเลือดขาวจะส่งภูมิคุ้มกันไปจัดการกับเชื้อได้ก่อนที่เราจะป่วยหนัก การเข้ารับวัคซีนโควิด-19 จึงเหมือนเป็นการกระตุ้นให้ร่างกายพร้อมสู้กับเชื้อโควิด-19 ซึ่งจะสู้ได้แค่ไหนนั้นก็ขึ้นอยู่กับความแข็งแรงของร่างกายแต่ละคน และต้องใช้เวลาระยะหนึ่งหลังเข้ารับวัคซีน ร่างกายจึงจะสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาได้ และถึงแม้ว่าจะเข้ารับวัคซีนโควิด-19 แล้วแต่ก็ยังต้องสวมหน้ากากอนามัย ล้างมือบ่อยๆ เว้นระยะห่าง ควบคู่กันไปด้วย

ใครที่มีข้อจำกัดในการเข้ารับวัคซีนโควิด-19 ?

• ห้ามเข้ารับในผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปี
• ผู้ที่เคยมีประวัติแพ้วัคซีน แพ้ยา ส่วนประกอบของวัคซีนรุนแรง
• หญิงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร หรือวางแผนจะตั้งครรภ์
• ผู้ที่เคยถ่ายเลือด พลาสมา ผลิตภัณฑ์จากเลือด ส่วนประกอบของเลือด อิมมูโนโกลบูลิน ยาต้านไวรัส หรือแอนติบอดีสำหรับรักษาโควิด-19 ภายใน 90 วันที่ผ่านมา
• ผู้ที่มีโรคประจำตัวที่อาการยังไม่คงที่ ควบคุมอาการไม่ได้ เช่น เจ็บแน่นหน้าอก หอบ เหนื่อย ใจสั่น ฯลฯ
• ผู้ที่มีอาการเกี่ยวกับสมองหรือระบบประสาทอื่นๆ
• ผู้ที่ตรวจพบเชื้อโควิด-19 ในช่วง 10 วันที่ผ่านมา
• ผู้ที่มีอาการเจ็บป่วยเฉียบพลัน หรือนอนรักษาตัวและออกจากโรงพยาบาลไม่เกิน 14 วัน (ต้องเลื่อนการเข้ารับวัคซีนออกไปก่อนและปรึกษาแพทย์ก่อนเข้ารับวัคซีน)
• ผู้ที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องหรือได้รับยากดภูมิคุ้มกัน (ต้องปรึกษาแพทย์ประจำตัวก่อนเข้ารับวัคซีน)
• ผู้ที่มีภาวะเลือดออกง่ายหรือหยุดยาก เกล็ดเลือดต่ำ การแข็งตัวของเลือดผิดปกติ หรือได้รับยาต้านการแข็งตัวของเลือด (ต้องปรึกษาแพทย์ประจำตัวก่อนเข้ารับวัคซีน)
• ผู้ที่กำลังมีอาการป่วย เช่น มีไข้ หนาวสั่น หายใจลำบาก อ่อนเพลียกล้ามเนื้อ (ต้องเลื่อนการเข้ารับวัคซีนออกไปก่อน แต่ถ้าเป็นหวัดเล็กน้อย ไม่มีไข้ สามารถเข้ารับวัคซีนได้ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเข้ารับวัคซีน)

Q&A ประเด็นอื่นเกี่ยวกับวัคซีนโควิด-19

1.  วัคซีนโควิด-19 ป้องกันไวรัสกลายพันธุ์ได้หรือไม่ ?

     ได้ ไวรัสกลายพันธุ์บางตัวทำให้ประสิทธิภาพวัคซีนลดลง แต่ลดลงแปลว่ายังมีประสิทธิภาพอยู่
 

2.  มีโอกาสเกิดการระบาดอีกหรือไม่ ?

     สถานการณ์ตอนนี้เป็นสัญญาณเตือนว่าการระบาดเกิดได้ทุกชุมชนทุกพื้นที่ เพื่อให้การสามารถรับมือกับการระบาดครั้งใหม่ของเชื้อไวรัสโควิด-19 ได้ดียิ่งขึ้น แพทย์แนะนำให้เข้ารับวัคซีนโควิด-19 เร็วที่สุด

3.  วัคซีนโควิด-19 ทำให้เกิดลิ่มเลือดอุดตันจริงไหม?

     การรับวัคซีนโควิด-19 ไม่ได้เพิ่มปรากฎการณ์การเกิดลิ่มเลือดทั่วไป แต่เป็นลิ่มเลือดอุดตันชนิดพิเศษ ซึ่งพบได้น้อยมาก ทั้งยังไม่พบในคนไทย อย่างไรก็ตาม หากได้รับเชื้อโควิด-19 ก็มีโอกาสเกิดลิ่มเลือดอุดตันมากกว่าเสียอีก

4.  มีอาการชาครึ่งตัวหลังเข้ารับวัคซีนโควิด-19 จริงไหม ?

     อาการชาหรืออ่อนแรงครึ่งตัวเกิดได้ เป็นอาการชั่วคราว อาจเกิดจากร่างกายไม่พร้อม อ่อนเพลีย หรือกลัวขณะเข้ารับวัคซีน สามารถหายเป็นปกติได้ใน 1-3 วัน หรือไม่เกิน 1 สัปดาห์

5.  ต่างวัย ผลข้างเคียงของวัคซีนโควิด-19 ต่างกันไหม?

    ต่างกัน โดยผู้ที่มีอายุน้อย/เพศหญิง อาจพบอาการมากกว่า ในผู้สูงอายุและผู้ที่มีโรคประจำตัว ไม่ได้ทำให้มีผลข้างเคียงมากขึ้น แต่ถ้าติดโควิด-19 อาการจะรุนแรง ดังนั้นควรรีบมาเข้ารับ

6.  วัคซีนโควิด-19 ต่างยี่ห้อ ผลข้างเคียงต่างกันไหม?

     ต่างกัน วัคซีนแอสตราเซเนกา (AstraZeneca) เป็นวัคซีน “เชื้อเป็น” ทำให้มีไข้ ปวดเมื่อย แต่มีประสิทธิภาพสูงตั้งแต่เข็มแรก ส่วนวัคซีนซิโนแวค (Sinovac) เป็นวัคซีน “เชื้อตาย” ผลข้างเคียงน้อย ต้องเข้ารับครบ 2 เข็ม จึงจะมีภูมิคุ้มกันเต็มที่

7.  กรณีพบอาการข้างเคียงหลังเข้ารับวัคซีนโควิด-19

     ไม่ต้องกังวล เนื่องจากทุกจุดที่ให้บริการวัคซีนโควิด-19 มีเจ้าหน้าที่และอุปกรณ์พร้อมดูแลตามมาตรฐาน ซึ่งผู้เข้ารับวัคซีนโควิด-19 ควรนั่งพักรอดูอาการอย่างน้อย 30 นาที หากมีอาการข้างเคียง เจ้าหน้าที่สามารถให้ความช่วยเหลือหรือส่งต่อได้ทันที

8.  หลังการเข้ารับวัคซีนโควิด-19 ยังมีโอกาสเป็นโควิดหรือไม่?

     แม้ว่าการเข้ารับวัคซีนโควิด-19 อาจไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อได้ทั้งหมด แต่สามารถลดความรุนแรงของโรคได้ เราจึงยังต้องสวมหน้ากากอนามัย เว้นระยะห่าง และล้างมือบ่อย ๆ เพื่อป้องกันโรคโควิด-19 ในระยะยาว

9.  เข้ารับวัคซีนโควิด-19แล้วสามารถเข้ารับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ได้หรือไม่?

     สามารถเข้ารับวัคซีนไข้หวัดใหญ่พร้อมกับวัคซีนโควิด-19 ได้

การเข้ารับวัคซีนโควิด-19 ขึ้นอยู่กับความสมัครใจ ความพร้อมด้านสุขภาพของผู้รับวัคซีน และการประเมินของแพทย์

แก้ไขล่าสุด 22/11/64