การผ่าตัดส่องกล้องเนื้องอกมดลูก แผลเล็ก ฟื้นเร็ว หายไว ปวดน้อยลง

พญ. ศรีสุภา เลาห์ภากรณ์ 
สูติ - นรีเวช ผู้เชี่ยวชาญมะเร็งวิทยานรีเวช 
และการผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวช

เนื้องอกมดลูกไม่ใช่โรคร้ายแรงแต่พบได้บ่อย

     ;เนื้องอกมดลูก (myomauteri, leiomyoma, leiomyomata, uterine fibroid) เป็นเนื้องอกชนิดไม่ร้ายแรงของกล้ามเนื้อ ซึ่งพบบ่อยในสตรีที่อายุ 30-50 ปี ถึงร้อยละประมาณ 84 พบมากในสตรีผิวดำมากกว่าผิวขาวและชาวตะวันออก 2 ถึง 5 เท่า สตรีที่แต่งงานแล้วแต่ไม่มีบุตรมีแนวโน้มพบเนื้องอกมดลูกได้บ่อยขึ้น ซึ่งพบมากในวัยเจริญพันธุ์และจะเล็กลงหลังเข้าวัยหมดระดู ส่วนมากผู้ป่วยมักไม่มีอาการแต่ในบางรายอาจมีอาการ เช่น ระดูออกมาก ปวดท้องน้อย มีบุตรยาก อาการกดเบียดจากก้อน เช่น ปัสสาวะบ่อย ท้องผูก ไตบวมน้ำ หรือลำไส้อุดตัน  

จะทราบได้อย่างไรว่ามีเนื้องอกมดลูก?

     การวินิจฉัยสามารถทำได้ด้วยการตรวจภายใน (pelvic examination) และใช้การตรวจเพิ่มเติม เช่น การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงอัลตราซาวนด์ การเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan) การตรวจด้วยเทคโนโลยีคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) การฉีดสีโพรงมดลูก 

การรักษาเนื้องอกมดลูก

• สตรีที่ไม่มีอาการและอาจอยู่ในช่วงใกล้หมดประจำเดือน หรือตรวจพบในวัยหมดประจำเดือน ให้พิจารณาใช้การตรวจติดตามเป็นระยะ 
• การรักษาด้วยยา ในกลุ่มที่มีอาการประจำเดือนออกผิดปกติ 
• การอุดหลอดเลือดมดลูก (embolization) เป็นทางเลือกรักษาในผู้ป่วยที่มีประจำเดือนออกมากหรือปวดท้องประจำเดือนจากเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก ทั้งยังไม่สามารถรักษาด้วยการผ่าตัดแบบปรกติได้ ซึ่งให้ผลการรักษาที่ดีและลดอาการเกิดจากเนื้องอกมดลูก  
• การรักษาด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงต่อเนื้อเยื่อเป้าหมายด้วยการใช้ MRI และ MRgFUS เป็นตัวกำหนดตำแหน่งที่แน่นอน เพื่อไม่ให้คลื่นเสียงความถี่สูงไปทำลายเนื้อเยื่อปรกติที่อยู่ข้างเคียง
• การผ่าตัดรักษา เป็นวิธีการรักษาที่ตรงจุด (definite treatment)

การผ่าตัดเนื้องอกมดลูก

1.  การผ่าตัดมดลูก 

     การผ่าตัดมดลูก (Hysterectomy) เหมาะสำหรับสตรีที่ไม่ต้องการมีบุตรแล้ว หรือสตรีที่มีโอกาสเสี่ยงเป็นมะเร็งมดลูกหรือมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก ซึ่งสามารถเลือกการผ่าตัดเปิดหน้าท้อง (open laparotomy) ผ่าตัดผ่านกล้อง (laparoscopic surgery) หรือ ผ่าตัดผ่านทางช่องคลอด (NOTES) ตามขนาดเนื้องอกและความชำนาญของแพทย์

2.  การผ่าตัดเฉพาะเนื้องอกมดลูก

     การผ่าตัดเฉพาะเนื้องอกมดลูก (Myomectomy) โดยเหลือส่วนที่เป็นมดลูกไว้เพื่อผลของการมีบุตรในอนาคต หรือในสตรีที่ต้องการเก็บมดลูกไว้ ซึ่งวิธีการผ่าตัดเฉพาะเนื้องอกสามารถทำได้ทั้งแบบเปิดหน้าท้อง (open myomectomy) และส่องกล้องทางหน้าท้อง (laparoscopic myomectomy)

ข้อดีของการผ่าตัดส่องกล้องเนื้องอกมดลูก

• การผ่าตัดเฉพาะเนื้องอกผ่านกล้องมีการศึกษาแบบ meta-analysis เปรียบเทียบการผ่าตัดเนื้องอกกล้ามเนื้อออกแบบเปิดหน้าท้องเทียบกับการผ่าตัดผ่านกล้องพบว่าการผ่าตัดผ่านกล้องสามารถลดปริมาณการเสียเลือด ความเข้มข้นเลือและอาการปวดหลังผ่าตัดลดลง ทว่าอาจใช้เวลานานที่นานกว่า

อ่านเพิ่มเติม: ศูนย์ผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวชและมะเร็งทางนรีเวช

การผ่าตัดผ่านกล้องย่อมเป็นไปตามข้อบ่งชี้โดยพิจารณาจากขนาดตำแหน่งจำนวน ก้อนเนื้องอก รวมถึงประสบการณ์และความชำนาญของแพทย์ผู้ผ่าตัดด้วย